К показателям социально опасного положения добавилось:

получение ребенком тяжких телесных повреждений из-за воздействия внешних факторов, в том числе пожара, падения с высоты, отравления психоактивными веществами.

Важное новшество касается финансовой части. Теперь статус СОП семья может приобрести, если оба родителя или единственный родитель более трех месяцев не работают или не получают иного законного дохода, вследствие чего не удовлетворяют основные жизненные потребности ребенка.

Также дети будут признаны в СОП, если родители неправильно расходуют пенсии, пособия и иные выплаты на детей, а также социальную помощь, из-за чего у детей нет еды, одежды, места для отдыха, занятий и игр. Грубо говоря, деньги уходят на желания родителей, а не на потребности ребенка.

Еще одна новация документа – если раньше для постановки в СОП родители должны были неоднократно в течение года привлекаться к административной ответственности за невыполнение обязанностей по воспитанию детей (ст. 10.3 КоАП), то теперь основанием станут также и факты освобождения от ответственности по данной статье. Напомним, что оно возможно, например, при малозначительности правонарушения, при наличии некоторых смягчающих обстоятельств или с вынесением предупреждения (см. гл. 8 КоАП РБ).

Изменилась и еще одна норма. Ранее могли поставить в СОП, если родители не контролируют поведение ребенка старше 14 лет, вследствие чего он привлечен к административной или уголовной ответственности. В новой редакции возраст ребенка не важен, а основанием может послужить факт совершения им правонарушения, что повлекло начало индивидуальной профилактической работы в соответствии с Законом от 31 мая 2003 г. №200-З «Об основах системы профилактики безнадзорности и правонарушений несовершеннолетних».

Также среди показателей СОП помимо физического и психологического насилия родителей по отношению к детям добавилось еще и сексуальное.

Новшеством стало и то, что отныне критерием СОП является совершение родителями и (или) другими лицами, участвующими в воспитании и содержании детей, правонарушения или преступления в состоянии алкогольного или наркотического опьянения.

Также могут поставить в СОП из-за того, что родители или другие лица, участвующие в воспитании и содержании детей, страдают от тяжелого психического заболевания с частыми обострениями и уклоняются от диспансерного наблюдения, либо у них выявлен синдром зависимости от алкоголя или наркотиков и родитель отказывается наблюдаться у специалистов (речь о психических заболеваниях, алкоголизме, наркомании).

В число госорганов и организаций, которые принимают участие в выявлении детей, находящихся в социально опасном положении, включили государственный энергетический и газовый надзор, а также энерго- и газоснабжающие организации.

Изменения в критерии социально опасного положения внесены постановлением Совета Министров от 1 декабря 2023 года № 856. Документ вступил в законную силу.

Табакокурение – это проблема?
    Конечно, проблема, с этим никто не спорит! Но, как это ни странно звучит, не все родители считают, что курение – такая уж страшная проблема. «Мой ребенок курит? Это ужасно!.. Не смей курить!». Но это внешняя, так сказать, рефлекторная реакция. А на самом деле… «Покуривает – плохо, конечно, но, слава богу, не пьет и не колется. Курить пробуют все, и мы пробовали, никто от этого не умер… Беседу, конечно, надо провести, поругать…». В действительности же, от нашего отношения очень многое зависит. Нам самим важно осознать, что табакокурение – серьезная проблема. Всем известно, что курить вредно, известно, почему вредно, но – посмотрите вокруг! – число курящих людей огромно. У вашего ребенка есть все шансы попасть в зависимость от табака. Причем эти шансы в десятки раз больше, чем стать запойным алкоголиком или наркоманом (то, чего так бояться все родители). Мы со всей серьезностью относимся к проблеме алкоголизма и наркомании, считаем, что профилактика в этой области необходима, и призываем серьезно отнестись к проблеме табакокурения.

    Мы не курим
    Если мы хотим, чтобы ребенок не курил, тогда и сами не должны делать этого. Родители несут ответственность за детей, в частности, она предполагает осознанное отношение к своему поведению. Причем задумываться над тем, как мы себя ведем, следует еще до момента появления ребенка на свет. В идеале, ребенок с самого раннего возраста должен видеть, что его близкие не курят, а точнее, не должен наблюдать курение близких ни в каких ситуациях. Известно, что многие люди курят изредка, в некоторых случаях, например, когда сильно нервничают, очень расстроены, во время вечеринок. С детства ребенок берет за образец поведение значимых взрослых и с возрастом начинает вести себя по усвоенной модели. Если ребенок видит вас курящим и слышит, что курить нельзя, он скорее последует вашему примеру, чем прислушается к словам.

    Уважение к некурящим
    В жизни часто бывает не так, как хотелось бы, и в число значимых для подростка взрослых входят курильщики. Как следует поступать в этом случае?
   Во-первых, не надо прятаться и пытаться скрыть дурную привычку, все равно не получится,— обоняние у подростков острее, чем у взрослых. Это не даст желаемого эффекта, но вполне может подорвать доверие подростка к вам, а также подаст плохой пример: если куришь, то надо просто скрывать это от взрослых, и никаких проблем. В такой ситуации надо честно поговорить с подростком, признать наличие у себя пагубного пристрастия, а старшему подростку рассказать, как вы начали курить, объяснить, что хотели бы бросить и даже пробовали, но это оказалось очень сложной задачей. Таким откровенным признанием вы не подорвете свой авторитет, и ваши отношения станут более доверительными.
    Во-вторых, курящий член семьи должен уважительно относиться к остальным, ни при каких обстоятельствах не позволять себе курить дома, в обществе некурящих, заставляя их дышать дымом. Не следует также разбрасывать по комнатам пачки сигарет, держать несколько пепельниц, тем более, заполненных окурками. Кроме того, курящий человек должен демонстрировать уважение к людям в обществе: не закуривать на улице при большом скоплении народа, курить только в отведенных для этого местах, не бросать окурки, пустые пачки от сигарет и т. д. Такое поведение показывает подростку, что некурение – нормальное поведение человека, а курение накладывает определенные ограничения, и курильщики не хозяева положения.
    Если вы решили бросить курить, это заслуживает всяческого уважения. Вы можете рассчитывать на поддержку близких, в том числе подростка. Конечно, нужно поделиться с ним своим решением, но не следует активно вовлекать его в этот процесс (особенно это касается младших подростков), так как такая ситуация может привлечь излишнее внимание к проблеме и спровоцировать интерес.
    Если же вы курите и не считаете эту привычку такой уж дурной, вам нравится процесс курения, вы считаете, что это красиво и стильно, тогда вы не можете требовать от подростка соблюдать запрет на курение. Будьте последовательны в своих действиях и словах!

    Правила для курильщиков
   В том случае, когда никто из домашних не курит, но у вас есть курящие друзья, в семье должны быть установлены правила, относящиеся к курению. Например, даже самым лучшим друзьям нельзя курить у вас.

    Единая позиция семьи и социального окружения
   Вас волнует проблема подросткового курения? Поинтересуйтесь, что делает школа для профилактики табакокурения. Как обстоит с эти вопросом в секции и ли кружке, который посещает ваш ребенок? Если вам повезло и в школе и в спортивной школе (школе искусств) проводится профилактическая работа, узнайте, что именно делается там, какова концепция и программа этой работы, какие цели ставит перед собой педагогический и тренерский коллектив, проводя ее, и, самое главное, какое содействие вы можете оказать школе. Необходимое условие для успешного проведения работы по профилактике курения подростков – общность позиции семьи и всего социального окружения подростка. Если вы равнодушно относитесь к деятельности школы, секции, направленной на профилактику курения, вы можете спровоцировать аналогичную реакцию подростка. Поэтому ваша заинтересованность и поддержка повысят эффективность профилактической работы. Большую пользу приносит непосредственное включение родителей в организацию и проведение профилактических мероприятий.

    Поговорите со своим ребенком
    Надо ли говорить с ребенком о курении? Когда начинать проводить беседы? О чем говорить? А может, лучше не говорить об этом вообще? Конечно же, беседовать с ребенком, подростком о курении нужно, но при этом соблюдать некоторые условия:

• разговор должен проходить в доверительной обстановке, обязательно на равных;
• нельзя доминировать в разговоре, навязывая свою точку зрения;
• нужно выяснить знания ребенка по проблеме и его отношение к ней, и на этой основе строить дальнейший разговор;
• таких бесед не должно быть слишком много, нельзя постоянно и по любому случаю говорить о вреде курения.

    Устранение причин курения
   Для успешной профилактики курения необходимо знать, почему подростки начинают курить и постараться нейтрализовать причины. Посмотрим, что можно сделать для этого.
   Из любопытства — Постараться расширить круг интересов подростка, демонстрируя новые возможности, привлекательные и доступные ему.
   Чтобы казаться взрослее — Подростка может не удовлетворять статус в семье: он уже вырос, а к нему относятся, как к ребенку. Скорректируйте свое отношение – подросток должен иметь обязанности в семье, нести ответственность за их выполнение. Кроме этого, он должен получить больше свобод, чем раньше.
   Подражая моде — Моду на курение во многом формирует реклама. В ней образ курящего человека весьма привлекателен. Обсудите с подростком рекламу, научите его критически относиться к получаемой извне информации. Расскажите, что во многих развитых странах курение не модно, а курящие имеют ограничения в правах.
   За компанию — Оградить ребенка от компаний, подающих нежелательный пример, нереально, зато вы можете научить его самостоятельному мышлению, приучить нести ответственность за свое поведение и не следовать за толпой.

   Если ваш ребенок курит
   Вы узнали, что ваш ребенок курит. Прежде всего, следует успокоиться, так как волнение или гнев никогда не помогают решать проблемы. В такой ситуации неэффективно прибегать к скандалу и наказаниям, это может озлобить подростка и подорвать доверительность в отношениях. Лучше спокойно обсудите с ним возникшую проблему, скажите, что это вас беспокоит, вы огорчены создавшейся ситуацией. Вам следует подобрать литературу по проблеме курения, ознакомиться с ней самому (самой) и познакомить подростка. Нельзя запугивать ребенка или предоставлять ему недостоверную информацию. Четко заявите свою позицию относительно курения, не отвергая при этом самого ребенка и не отказывая ему в понимании и поддержке. Расскажите о возможностях преодоления вредной привычки. Вам надо набраться терпения, потому что избавление от курения требует времени.
   Фразы, которые не рекомендуется произносить в разговоре с подростком, и предполагаемая ответная реакция на них.
«Ты еще мал курить!» -  «Отлично! Как только вырасту…Хотя я уже взрослый».
«Чтоб я не видел тебя с сигаретой!» — «Нет проблем! Буду курить в более приятной компании».
«Курят только глупые люди» — «Может твой дядя Петя и глупый, а я знаю много отличных ребят, и все они курят».
«Не смей курить!» — «Не надо мне приказывать!»
«Увижу с сигаретой – выгоню из дома!» — «Какая ерунда! Любопытно на это посмотреть».
«Сигарета – это яд. Капля никотина убивает лошадь» — «Это банально, к тому же я не лошадь».
«Вот сейчас ты куришь, а потом начнешь пить и употреблять наркотики» — «А что, можно попробовать!»

Прежде, чем применить физическое наказание к ребёнку, остановитесь и сосчитайте до 10.

Психологи утверждают, что физические наказания:

• Преподают ребёнку урок насилия;
• Нарушают безусловную уверенность, в том, что ребёнок любим, а в этой уверенности нуждается каждый ребёнок;
• Учат ребёнка принимать на веру противоречивые доказательства (например, «я тебя бью для твоего же блага»);
• Вызывают гнев и желание отомстить, которое обычно вытесняется и проявляется намного позже, чаще всего во взрослой жизни;
• Разрушают восприимчивость к собственному страданию, ребёнок не может понять и страдания других людей. Отсюда появляются ограничения в познании мира;
• В наказаниях содержится ложь – притворяясь, будто решаются педагогические задачи, родители скрывают своё бессилие, срывая свой гнев на ребёнке.

Из физического наказания ребёнок может сделать следующие выводы:

• Ребёнок не заслуживает уважения;
• Хорошему можно научиться посредством наказания. Обычно ребёнок учиться наказывать других.
• Страдания не нужно принимать близко к сердцу, нужно его игнорировать.
• Насилие – это проявление любви. Это приводит к формированию различных извращений.
• Отрицание чувств – это нормальное здоровое явление.
• От взрослых нет защиты.

Подумайте, хотели бы вы воспитать всё это в своём ребёнке, и изменить решение о наказании!

Павага!

Мы часам проста можам сказаць дзіцяці: «А лепш ты нічога не мог прыдумаць? У цябе наогул галава на плячах ёсць? »І гэтак далей. Кожны раз, калі мы вымаўляем што-небудзь падобнае, мы руйнуецца станоўчы вобраз сына ці дачкі.

Пагрозы!

«Калі ты яшчэ раз зробіш - ты ў мяне атрымаеш!», «Калі ты яшчэ раз стукнеш браціка, я цябе ...» Кожны раз, калі мы так гаворым, мы вучым дзіцяці баяцца і ненавідзець нас. Пагрозы цалкам бескарысныя - яны не паляпшаюць паводзін.

Абяцанні!

Добра знаёма: дзіця правініўся, а мама яму кажа: «Паабяцай, што больш ніколі-ніколі так рабіць не будзеш» - і атрымлівае, вядома, абяцанне. А праз паўгадзіны дзіця паўтарае сваю хітраванне. Мама пакрыўджаная і засмучаная: «Ты ж абяцаў!» Яна проста не ведае, што абяцанне нічога не значыць для маленькага дзіцяці. Абяцанне, як і пагроза, ставяцца да будучыні. А дзіця жыве толькі ў сучаснасці. Калі ён адчувальны і совестлив, то вымагання абяцанняў будзе развіваць у ім пачуццё віны, а калі ён ня адчувальны, гэта толькі навучыць яго цынізму: слова - гэта адно, а справа - зусім іншае.

Апека!

Залішняя апека прывучае дзіця да думкі, што сам ён нічога рабіць не можа. Многія бацькі недаацэньваюць магчымасцяў дзяцей штосьці рабіць самастойна. Прыміце як дэвіз: «Ніколі не рабі за дзіця тое, што ён можа зрабіць сам».

Паслушэнства!

Уявіце, што муж (жонка) кажа вам: «Кінь усё і зараз жа згатуй мне кавы». Як вам гэта спадабаецца? Сапраўды гэтак жа вашаму дзіцяці не падабаецца, калі ад яго патрабуюць, каб ён неадкладна пакінуў свой занятак, лепш папярэдзіць яго загадзя: «Хвілін праз дзесяць будзем абедаць», тады мы цалкам можам дазволіць яму пабурчэць няшмат: «Я яшчэ пагуляю». Сляпое безумоўнае падпарадкаванне характэрна для марыянеткі, але яно не спрыяе фармаванню незалежнага, самастойнага чалавека.

Патаканне!

Гаворка пра ўсёдазволенасці. Дзеці адразу адчуюць, што бацькі баяцца быць цвёрдымі, калі яны пераступаюць мяжы дазволенага, баяцца сказаць ім «не». Гэта ўсяляе ў іх упэўненасць, што ўсе правілы гумовыя - варта трошкі папрацаваць, і яны расцягнуцца. Такое можа спрацоўваць ў рамках сям'і, але за яе межамі дзіцяці чакаюць горкія расчараванні. Патураць дзіцяці - значыць, пазбаўляць яго магчымасці вырасці прыстасаваным да жыцця чалавекам.

Будзьце паслядоўныя!

У суботу ў мамы добры настрой і яна дазваляе сыну парушаць ўсе правілы (ці нейкія з іх). У панядзелак, калі ён робіць тое ж самае, яна «навальваецца на яго, як тона цэглы». Уявіце сябе на месцы свайго дзіцяці. Як бы вы навучыліся вадзіць машыну, калі б у панядзелак аўторак і чацвер чырвонае святло азначаў «стоп», а ў сераду і суботу - «можна працягваць рух»? Дзецям неабходная паслядоўнасць у патрабаваньнях. Яны павінны ведаць, чаго ад іх чакаюць. Бязладнасць у дазволах і забаронах гэтаму не спрыяе.

Патрабуйце згодна з узростам дзіцяці!

Не патрабуйце ад дзіцяці сталасці паводзін, на якую ён яшчэ не здольны. Памятаеце, на ўсё свой час! У той жа час памятайце, што яму ўжо па сілах! Размяркоўвайце ў сям'і абавязкі і адказнасць за іх!

Прыслухайцеся да сваіх слоў!

Кожны дзень тысячы слоў вымовы выплюхваюцца на нашых дзяцей. Калі ўсе іх запісаць на магнітафон і пракруціць мамам і татам, то яны будуць здзіўлены. Чаго толькі яны не гавораць сваім дзецям! Пагрозы, насмешкі, бурчанне, цэлыя лекцыі пра мараль ... Пад уплывам слоўнага патоку дзіця «адключаецца». Гэта для яго адзіны спосаб абароны і ён хутка яго асвойвае. А паколькі адключыцца цалкам ён не можа, то адчувае пачуццё віны, а гэта развівае адмоўную самаацэнку. Усе «маралі» у канчатковым выніку для дзіцяці зводзяцца да такіх схемах: «Тое, што ты зрабіў, - гэта дрэнна. Ты дрэнны, таму што гэта зрабіў. Як ты мог так паступіць пасля ўсяго добрага, што тата (мама) зрабіў (а) для цябе? »

Памятаеце аб праве дзіцяці заставацца дзіцём!

Уявіце сабе, што вы - педагагічны геній і выхавалі ўзорнага дзіцяці: ціхага, заўсёды паважлівага да дарослых, які ніколі не бунтуе і не выходзіць з-пад кантролю, робіць усё, што дарослыя ад яго хочуць. У яго няма адмоўных пачуццяў да чаго-небудзь і да каго-небудзь, ён высокоморален, совестлив і акуратны, ніколі нікога не падманвае. Але, можа быць, тады мы маем справу з маленькім дарослым? Псіхолагі лічаць, што «ўзорны» дзіця - ня шчаслівы дзіця. Гэта дзіця пад маскай. Ён схаваў сваё "я" пад абалонку, а ўнутры ў яго вельмі сур'ёзныя эмацыйныя праблемы.

Выхоўваючы дзяцей, развіваючы іх самадысцыпліну, давайце не забываць, што яны ўсё ж такі дзеці. Давайце пакінем за імі гэта права!

І яшчэ пару правілаў ...

Усе бацькі выхоўваюць дзяцей у меру свайго ўмення і разумення жыцця і рэдка задумваюцца аб тым, чаму ў пэўных сітуацыях паступаюць так, а не інакш. Аднак у кожнай мамы ў жыцці бываюць моманты, калі паводзіны каханага дзіцяці ставіць у тупік. А можа быць, самі дарослыя, ужываючы радыкальныя метады выхавання, робяць нешта такое, з-за чаго потым бывае сорамна. У сваіх памылках вы не самотныя, усе бацькі іх час ад часу здзяйсняюць. Але заўсёды лепш вучыцца на чужых памылках, ці не праўда?

1. Не чакайце, што Ваш дзіця будзе такім, як Вы. Ці - як Вы хочаце. Дапамажыце яму стаць не Вамі, а сабой.

2. Не спаганяць на дзіцяці свае крыўды: што пасееш, то і ўзыдзе.

3. Не патрабуйце ад дзіцяці платы за ўсё, што Вы для яго робіце: Вы далі яму жыццё - як ён можа Вас аддзячыць? Ён дасць жыццё іншаму, - гэта незваротны закон падзякі.

4. Не думайце, што дзіця Ваша ўласнасць - ён асоба.

5. Не ставіцеся да яго праблем пагардліва.

6. Не прыніжайце!

7. Не мучце сябе, калі не можаце чагосьці зрабіць для свайго дзіцяці. Мучце, калі можаце і не робіце!

8. Памятаеце: для дзіцяці зроблена недастаткова, калі не зроблена ўсё.

9. Паважайце чужога дзіцяці. Не рабіце чужому тое, што не хацелі б, каб іншыя зрабілі Вашаму.

10. Любіце свайго дзіцяці любым: неталантливым, няўдалым, дарослым. Размаўляючы з ім, радуйцеся, таму што дзіця - гэта свята, які з Вамі.

Бацькам на заметку:

У актыўных бацькоў - актыўныя дзеці.

Тлумачце свайму дзіцяці, што імідж чалавечага цела, навязваемы сродкамі масавай інфармацыі, не рэалістычны. Здаровыя цела бываюць самых розных памераў і формаў.

Даследаванні паказваюць, што важную ролю ў фарміраванні самаацэнкі дачок гуляюць іх бацькі.

Дзеці пераймаюць звычкі здаровага ладу жыцця ад сваіх бацькоў. Што тычыцца здаровага харчавання, фізічнай актыўнасці і самаацэнкі, будзьце свайму дзіцяці узорам для пераймання.

Выкарыстаны матэрыялы сайта выхаваўчай работы ДУА «Гімназія №7 г. Мінска» «ОКНА» blog.gymn7.minsk.edu.by 

Страх - гэта эмоцыя, пра якую многія людзі думаюць з жахам. Магчыма таму, што эмоцыя страху сама па сабе выклікае жах, яна перажываецца намі досыць рэдка. І ўсё ж страх - рэальная частка нашага жыцця. Чалавек можа перажываць страх у розных сітуацыях, але ўсе гэтыя сітуацыі маюць адну агульную рысу: яны адчуваюцца, ўспрымаюцца чалавекам як сітуацыі, у якіх пад пагрозу пастаўлена яго спакой і бяспека.

Разам з паняццем страх часцяком мы чуем паняцце фобія. У чым жа розніца? Фобіі - гэта тыя ж страхі, але выяўленыя больш моцна і пераследваюцца чалавека пастаянна. Слова фобія паходзіць ад грэцкага «Фобас» - страх. У псіхалогіі фобіямі называюць дакучлівыя, некантралюемыя, ірацыянальныя, неадэкватныя існым становішчы спраў страхі, якія ахопліваюць чалавека ў пэўнай абстаноўцы і суправаджаюцца адчуваннем прыгнечанасці, вегетатыўнымі дысфункцыямі (пачашчанае і ясна адрозніваць сэрцабіцце, падвышаны або паніжаны ціск, багаты пот, дрыжыкі, страўнікавыя засмучэнні, дрыжыкі канечнасцяў і вуснаў, а часам і ўсяго цела і да т.п.). Іншымі словамі, калі страх надыходзіць часта, становіцца дакучлівым, дрэнна паддаецца кантролю з боку зведвае страх, жаданне пазбягаць прадмета або сітуацыі выклікае страх больш вялікае, ці ён мае пад сабой мала падстаў, парушае самаадчуванне і дзейнасць чалавека, то гэта фобія. Хоць звычайна моцны страх, які замінае чалавеку нармальна жыць, ўжо называюць фобіяй.

Існуе мноства відаў фобій, вось некаторыя з іх: арахнофобия - страх павукоў; кинофобия - страх сабак; офидофобия - страх змей; аквафобия, гідрафобны - страх вады, плавання; акрофобия - страх вышыні; никтофобия - страх ночы, цемры; гематофобия - страх выгляду крыві; охлофобия - страх натоўпу, перапоўненых месцаў; танатофобия - страх смерці і інш.

Гэта далёка не поўны пералік фобій. Тым не менш, ён дазваляе скласці ўяўленне пра тое, наколькі шырока распаўсюджаныя фобические засмучэнні ў наш час.

Дык якія ж могуць быць прычыны ўзнікнення страху. Прычынамі страху могуць быць падзеі, умовы або сітуацыі, якія з'яўляюцца пачаткам небяспекі. Як паказвае Дж. Боулби, прычынай страху можа быць адсутнасць чаго-небудзь, што забяспечвае бяспеку. Страх можа мець сваім прадметам якога-небудзь чалавека або аб'ект. Часам страх не звязаны ні з чым канкрэтным, такія страхі перажываюцца як беспрадметнасьцю. Страх можа выклікацца пакутай, гэта звязана з тым, што ў дзяцінстве сфармаваліся сувязі паміж гэтымі пачуццямі.

Існуе некалькі прычын узнікнення страху. Першая і найбольш зразумелая прычына - канкрэтны выпадак, які напалохаў чалавека (ўкусіла сабака, затрымаўся ў ліфце). Такія страхі лягчэй за ўсё паддаюцца карэкцыі. Але не ва ўсіх людзей развіваецца ўстойлівы, прыкметны навакольным страх. Шмат у чым гэта залежыць ад асаблівасцяў характару чалавека (трывожнасць, недаверлівасць, песімізм, няўпэўненасць у сабе, залежнасць ад іншых людзей і г.д.).

Самыя распаўсюджаныя - гэта выклікання страхі, якія ідуць да нас з дзяцінства. Іх крыніцы - дарослыя (бацькі, бабулі, выхавальнікі), якія міжвольна, часам занадта эмацыйна, папярэджваюць дзіцяці пра небяспеку, часта нават не звярнуўшы ўвагі на тое, што напалохала дзіцяці больш: сама сітуацыя або рэакцыя на яе дарослага. Дзіця пачынае адчуваць трывогу, і, натуральна, што ў яго ўзнікае рэакцыя страху, якая можа замацавацца і распаўсюдзіцца на зыходныя сітуацыі. Такія страхі могуць зафіксавацца на ўсё жыццё.

Яшчэ адна з найбольш частых прычын страху - дзіцячая фантазія. Дзіця нярэдка сам прыдумляе сабе прадмет страху. Дзеці баяцца цемры, але кожнае дзіця па-рознаму рэагуе на такія фантазіі: хто-то адразу іх забудзе і супакоіцца, а ў каго-то гэта можа прывесці да непапраўных наступстваў.

Пачуццё страху можа сфармавацца з-за унутрысямейных канфліктаў. Вельмі часта дзіця адчувае віну за канфлікты бацькоў або баіцца апынуцца іх прычынай. Нярэдка прычынай страху становяцца ўзаемаадносіны з аднагодкамі. Калі калектыў не прымае дзіцяці, яго крыўдзяць, то цалкам верагодна, што ён баіцца быць прыніжаным.

Таксама страхі могуць з'яўляцца з-за наяўнасці больш сур'ёзнага засмучэнні - неўрозу, якое павінны дыягнаставаць і лячыць медыцынскія работнікі. Праявай неўрозу можна лічыць тыя страхі, якія не зьяўляюцца нормай на пэўным узроставым этапе развіцця, або вельмі моцнае праява страхаў, якія ўваходзяць у паняцце нормы.

Што тычыцца вывучэння страхаў ў падлеткавым узросце, то ў дзяўчынак падлеткавы ўзрост больш насычаны страхамі, чым у хлопчыкаў, адлюстроўваючы іх вялікую схільнасць да страхаў наогул. Пры гэтым міжасобасныя страхі дасягаюць свайго максімуму ў дадзеным узросце, а менавіта: страх адзіноты, некаторых людзей, пакарання, кпінаў, асуджэння з боку аднагодкаў і дарослых, страх зрабіць што-небудзь не так, не тое, не паспець, спазніцца, ня справіцца з даручаным справай, ня даць рады з пачуццямі, страціць кантроль, быць не сабой і т. д.

Рэкамендацыі для бацькоў

Каб дапамагчы дзіцяці справіцца са страхамі бацькам варта:

Прызнаўся, што страх рэальны. Гэтак жа як і страхі у дарослых, дзіцячыя страхі часцяком ірацыянальныя, але гэта не робіць іх менш рэальнымі.

-Учтите, Што, у параўнанні з дарослымі, дзеці знаходзяцца ў вельмі нявыгадным становішчы ў спробе супрацьстаяць страхам: дарослыя могуць пазбягаць заведама палохалых аб'ектаў або сітуацый, у дзяцей тут значна менш магчымасцяў.

-Скажы Дзіцяці, што ўсе людзі часам баяцца, нават дарослыя. Раскажыце дзіцяці, чаго вы баяліся калі былі маленькімі і як пераадолелі свой страх - будзьце аднак асцярожныя ў сваім аповедзе, каб не выклікаць у дзіцяці новы страх.

-не Смейцеся над сваім спалоханым дзіцём і не дражніце яго.

-адзначае Пахвалой любы, нават самы нязначны прагрэс дзіцяці ў пераадоленні страху і не крытыкуйце дзіцяці за сам страх або рэгрэс у яго пераадоленні. Пахвала з бацькоў найлепшае заахвочванне для маленькага дзіцяці, а крытыка зусім неэфектыўная для ліквідацыі любога непажаданага паводзін дзіцяці, няхай гэта будзе няўдачы ў вучобе, дрэнныя манеры або страхі. Ні ў якім разе не давайце дзіцяці зразумець, што вы яго менш любіце ці паважаеце за яго страхі.

-Позвольте Дзіцяці пакласціся на вас. Вядзіце сябе спакойна і ўпэўнена. Спалоханыя дзеці адчуваюць недахоп упэўненасці. Дайце ім адчуць, што Вы іх падтрымліваеце і кантралюеце сітуацыю.

- ... Але не перашчыруйце інакш «сверхохраняемый» дзіця можа вырашыць, што яму сапраўды ёсць чаго баяцца і стане яшчэ больш спалоханы і занадта залежым ад аднаго з бацькоў.

Пераканацца, што не вы адказныя за страх. Занадта частыя перасцярогі: «не бяры вострыя прадметы, а то паранішся і можаш памерці»; дзеянні - калі дзіцяці, напрыклад, замыкаюць у цёмнай пакоі ў якасці пакарання; або пагрозы - «мы сыходзім і пакінем цябе з гэтай цёткай», бацькоў могуць стаць крыніцай страху. І, нарэшце, адсутнасць дысцыпліны, выразных правіл і прадказальнасці палохаюць маленькіх дзяцей, якія маюць патрэбу ў дастатковай ступені знешняга кантролю.

-не Спрабаваць «выбіць клін клінам», прымушаючы дзіцяці сустрэцца тварам да твару з страшным яго аб'ектам або сітуацыяй і «пераканацца, што нічога страшнага ў гэтым няма». Замест гэтага акажыце дзіцяці эмацыйную падтрымку і мякка паступова дапамажыце яму зразумець прыроду таго, што ён баіцца. Аптымальны набор дзеянняў можа быць такім:

1. Прызнанне: Спакойна і ўпэўнена скажыце дзіцяці, што Вы бачыце і разумееце, што ён баіцца

2. Тлумачэнне - маленькім дзецям часта бывае досыць простага тлумачэння сутнасці страху.

3. Ускосная дэманстрацыя. Калі дзіця баіцца сабак, то прагляд фільма пра хлопчыка яго ўзросту і яго каханай сабаку можа дапамагчы яму адчуць сябе больш упэўнена. Не варта аднак знаёміць дзяцей з фільмам, казкамі або малюначкамі, якія могуць узмацніць іх страх, дзе сабакі кусаюцца.

4. Гутарка, Абмеркаванне. Папытаеце вашага дзіцяці расказаць пра яго страхах і ўважліва з разуменнем выслухайце яго.

Калі страхі дзіцяці пачалі ўплываць на жыццё ўсёй сям'і або на распарадак жыцця самога дзіцяці, звярніцеся да прафесіяналу, сямейнаму кансультанта або псіхатэрапеўта, дзіцячаму псіхолага.

Ржеутская Н.А., педагог-псіхолаг ДУА «Гімназія №7 г. Мінска»

Выкарыстаны матэрыялы сайта выхаваўчай работы ДУА «Гімназія №7 г. Мінска» «ОКНА» blog.gymn7.minsk.edu.by

Канфліктаўстойлівасць - здольнасць чалавека захоўваць канструктыўны падыход ва ўзаемадзеянні з навакольнымі насуперак ўплыву Канфліктагеннасць фактараў.

Спосабы ўрэгулявання канфліктаў:

кампраміс (саступкі з абодвух бакоў);
інтэграцыя (калі знаходзіцца такое рашэнне, пры якім выконваюцца абодва жадання і ні адна з бакоў нічым пры гэтым не ахвяруе);
капітуляцыя (адзін бок безумоўна саступае перамогу іншы);
сыход (адна бок адмаўляецца працягваць удзельнічаць у канфлікце);
перамовы (бакі канфлікту (дзве ці больш) выкарыстоўваюць абмен прапановамі і ідэямі, каб знайсці ўзаемна прымальнае пагадненне);
ўмяшанне трэцяга боку (індывіда або групы, якія не маюць прамога дачынення да канфлікту, але робяцца намаганні, накіраваныя на прасоўванне да пагаднення);
пачуццё гумару.
Рисунок3Памятка для бацькоў па папярэджанні канфліктаў

* Паспрабуйце захоўваць у сям'і атмасферу адкрытасці і даверу

* Не давайце дзіцяці нязбытных абяцанняў

* Не стаўце свайму дзіцяці умоў

* Будзьце тактоўныя у праяве мер уздзеяння на дзіця

* Не карайце дзіця за тое, што дазваляеце сабе

* Не шантажуюць дзіцяці сваімі адносінамі адзін з адным

* Не бойцеся падзяліцца з дзіцем сваімі пачуццямі і слабасцямі

* Не стаўце свае адносіны з уласным дзіцем у залежнасць ад яго навучальных поспехаў

Памятаеце, што ребенок- гэта увасобленая магчымасць!

Скарыстайцеся ёю так, каб яна была рэалізавана ў поўнай меры!

Выкарыстаны матэрыялы сайта выхаваўчай работы ДУА «Гімназія №7 г. Мінска» «ОКНА» blog.gymn7.minsk.edu.by